ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕သံုးစြဲခဲ့ေသာ ေ၀သာလီေခတ္ ရခိုင္ဒဂၤါး၏ ပန္းဖက္ပံုကို အေျခခံေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေ၀သာလီ ေခတ္ရခိုင္ဒဂၤါးကို သတ္မွတ္ေဖာ္ျပရျခင္းမွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၏ ေပၚလြင္ထင္႐ွားေသာ အႏုပညာ ဓနာဥစၥာ ၾကြယ္၀ျခင္းႏွင့္ ေ႐ွးပေ၀သဏီကပင္ ယဥ္ေက်းမွဳထြန္းကားလာခဲ့သည္ဟု ရည္ညႊန္းေဖာ္ထုတ္လို၍ ျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္တံဆိပ္၏ အေပၚထိပ္တြင္ ၾကယ္ျဖဴတစ္ပြင့္၊ ေအာက္ဖက္တြင္ “ရခုိင္ျပည္နယ္”ဟု ေရးသာေဖာ္ျပထားၿပီး သဇင္ပန္းေခြႏွစ္ခက္ျဖင့္ ၿခံရံထားပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ တံဆိပ္တြင္ ပါ႐ွိေသာ ႐ုပ္ပံုမ်ား၏ အဓိပၸါယ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
ၾကယ္ျဖဴ
ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံအလံတြင္ပါ႐ွိေသာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း (၁၄)ခုကို ေဖာ္ညႊန္း ထားသည့္ ၾကယ္ျဖဴ(၁၄)လံုးအနက္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ ၾကယ္ျဖဴတစ္ပြင့္ကို သတ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သဇင္ပန္းေခြႏွစ္ခက္
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ သဇင္ပန္းသည္ ျပည္နယ္၏ အဓိကျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေသာ ပန္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ ယင္းပန္းကို အမွီျပဳ၍ အျမင့္အျမတ္စကားလံုးတို႕ကိုသံုးစြဲရာတြင္ သဇင္ပန္းကို ဥပမာျပဳ၍တင္စား သံုးစြဲ ခဲ့ၾကပါသည္။ သဇင္ပန္းကို ရခိုင္တို႕က သန္႕စင္ ပန္းဟုေခၚသည္။ သန္႕လည္းသန္႕႐ွင္းသည္။ ျဖဴလည္း ျဖဴစင္သည္။ သန္႕႐ွင္းျဖဴစင္ေသာ အနားရစ္႐ွိသည္။း ပြင့္ဖတ္အယ္တြင္ ၀ါ၀င္း၍ ေ႐ႊေရာင္႐ွိေသာ ၀တ္ဆံႏွစ္ခု႐ွိသည္။ ေမြးလည္းေမြးႀကိဳင္သည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားအေပၚ ၌သာေပါက္ေရာက္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ သီလေရာင္ ၀ါ၀င္းေသာ ၀တ္ဆံအေရာင္တို႕မွာ ဗုဒၶ၏ သကၤန္းေရာင္ကို ေဆာင္ေနသည္။ ယင္းေၾကာင့္ အျမတ္ဆံုးပန္းဟူ၍ တင္စားသမုတ္ၾကသည္။ ယင္းကို အစြဲျပဳ၍ ဘုရားေပါင္းခ်ဳပ္၏ သေကၤတာအေခၚအေ၀ၚကဗ်ာတြင္ “သဇင္ပန္းခိုင္တစ္ၿမိဳင္ၿမိဳင္ ရခိုင္ဘုရား ေပါင္း” ဟူ၍ ဖြဲ႕ဆိုခဲ့ၾကသည္။ သဇင္ပန္းခက္၏ တစ္ဖက္စီတြင္ ပါ႐ွိေသာ (၈)ပြင့္ႏွင့္ ထိပ္ေပၚတြင္ တစ္ပြင့္ေပါင္းလိုက္ေသာ္လည္း ၉ ျဖစ္သည္။ ထိပ္ေပၚ၌႐ွိေသာ အပြင့္သည္ ႏွစ္ဖက္စလံုးႏွင့္ ဆိုင္သည္။ ေဘးဥပါဒ္အႏၱရာယ္ကင္း႐ွင္းေစရန္ ကိုးန၀င္းေၾကေသာ လကၡဏာကိုျပထားသည္။ ေဖာ္ျပပါ သဇင္ပန္းခက္တစ္ခက္စီတြင္ အပြင့္ငယ္လက္၀ဲမွ (၈)ပြင့္ လက်္ာမွ (၈)ပြင့္စီ ႐ိုးတံကိုမွီ၍ ႐ွိေနၾကသည္။ ထိပ္ေပၚမွ တစ္ပြင့္ႏွင့္ေပါင္းလိုက္ေသာ္ (၁၇)ပြင့္ျဖစ္၍ ရခိုင္ျပည္နယ္ (၁၇)ၿမိဳ႕နယ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
ဗိႏၷဴေျပာက္မ်ား
ေ၀သာလီဒဂၤါားအျပင္ဘက္စက္၀ိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဗိႏၷဴေျပာက္မ်ားမွာ နကၠဒါန္တီး၀ိုင္း၏ ပံုသ႑ာန္ျဖစ္သည္။ ေ၀သာလီဒဂၤါးမ်ားတြင္ ပါ႐ွိေသာ ဗိႏၷဴမ်ားမွာ အေရအတြက္အားျဖင့္ လံုးေရ ၂၀ ပါ႐ွိေသာ ဒဂၤ ါးအမ်ဳိးအစား႐ွိသကဲ့သို႕ လံုးေရ ၂၀ ထက္ပိုမိုပါ႐ွိေသာ ဒဂၤ ါမ်ားလည္း ႐ွိေၾကာင္း ေတြ႕ရ သည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုသတ္မွတ္ထားေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္ပါဗိႏၷဴေျပာက္မ်ား၏ အေရ အတြက္ကို လံုးေရ ၂၀ ဟုသတ္မွတ္ထားပါသည္။ ယင္းသုိ႕ သတ္မွတ္ရျခင္းမွာ တံဆိပ္၏ အလွအပႏွင့္ ေ႐ွးရခိုင္မင္းမ်ား၏ အဓိကက်င့္၀တ္ျဖစ္ေသာ မင္းက်င့္တစ္ရားဆယ္ပါး၊ နာယက ဂုဏ္ေျခာက္ပါး၊ သဂၤဟ တရားေလးပါးတို႕ကို ေပၚလြင္ေစရန္ ရည္ညႊန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သိရိ၀စၦ
သိရိ၀စၦမွာ သဇင္ပန္းေခြအလယ္တြင္႐ွိသည္။ ၄င္းသည္ ေ၀သာလီစျႏၵားမင္းတို႕ ဒဂၤါားတြင္ ခပ္ႏွိပ္သံုးစြဲေသာ ပံုျဖစ္ေလသည္။ ဤတံဆိပ္ကို ဒဂၤါားတြင္သာမက ရာဇပလႅင္မုတ္တံကဲမ်ား၊ ဘုရားတန္ေဆာင္မုတ္တံကဲမ်ားတံခါးမုတ္စီမ်ားတို႕တါင္ အၿမဲသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ သရိ၀စၱမွာ က်က္သေရ မဂၤလာအျဖာျဖာႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ယင္းအထဲတြင္ သေကၤတာမ်ားစြာပါ႐ွိပါသည္။
ေနႏွင့္လ
ေနႏွင့္လတို႕မွာ ပထမဆံုးရခိုင္ဟူေသာ အမည္ကိုခံယူျခင္းမွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာမင္းတို႕သည္ ေနလ႐ွိေသာ ဘြဲထူး၊ ဂုဏ္ထူးအမည္မ်ားကိုခံယူခဲ့ၾကသည္။ သူရိယမင္းဆက္၊ စျႏၵားမင္းဆက္ဟူ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ေနလတို႕သည္ ကမၻာ၏တန္ဆာမ်ားျဖစ္ၾကသည့္အေလွ်ာက္ အေအးႏွင့္အပူ၊ အလင္းႏွင့္အေမွာင္၊ အက်ဳိးႏွင့္အျမစ္တို႕ကို ထင္႐ွားေစႏိုင္ေသာ သတိၱ႐ွိၾကသည္။ ေနမင္းႏွင့္တူေသာ အက်င့္၊ လမင္းႏွင့္တူေသာ အက်င့္တို႕႐ွိၾကသည္။ ယင္းနည္းအတူ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႕သည္ သစၥာတရားတည္ၾကည္ၾကရမည္။ ယဥ္ေက်းမွဳအႏုပညာ၊ စီးပြားေရးအေျခအေနႏွင့္ အမ်ဳိးသားမ်ား လကၡဏာကို ေဖာ္ညႊန္းထားပါသည္။ ေနသည္ ကမၻာေျမေပၚ႐ွိ လူသတၱ၀ါတို႕ကို အလင္းေရာင္ ေပးသည္။ လသည္ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သာယာမွဳတို႕ကို ေဒသဌာနမေ႐ြး၊ ပုဂၢဳိလ္သတၱ၀ါမေရြး မွ်တေသာ အေရာင္ကိုေပးတတ္သည္။ လူသား သတၱ၀ါတို႕အေပၚတြင္ ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သစၥာတရား႐ွိသည္ကိုေဖာ္ညႊန္းထားျခင္ းျဖစ္သည္။
လက္၀ဲရစ္ခ႐ုသင္းႏွင့္ လက်္ာရစ္ခ႐ုသင္း
တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဘုရင္မ်ား၊ ဘိသိတ္ခံရာ၌ လက္၀ဲႏွင့္လက္က်္ာရစ္ခ႐ုသင္းတို႕ျဖင့္ သစၥာေရစင္ျဖန္းရသည္။. ေရစင္ျဖန္းရာတြင္ တိုင္းသူျပည္သားအေပါင္းတို႕အား သစၥာ၊ သီလ၊ ဓမၼ ႐ွိၾကပါေစဟူေသာ သ႐ုပ္ေဖာ္ကိုေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
စိန္ေတာင္
စိန္ေတာင္သည္ အလယ္ဗဟိုတည့္တည့္တြင္ မ႑ဳိင္အျဖစ္ မားမားမတ္မတ္ေျဖာင့္တန္းစြာ ရပ္တည္ထားသည္။ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သစၥာ၊ ဓမၼတရားတို႕သည္ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႕အားတည့္တည့္ မတ္မတ္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ခံယူလိုက္နာျခင္း လကၡဏာကိုေဖာ္ျပထားပါသည္။
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံ
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံမွာ လျခမ္းသ႑ာန္႐ွိၿပီး စိန္ေတာင္အား မတိမ္းမယိုင္ေစျခင္းငွာ ေအာက္ခံျပဳလုပ္ထားျခင္း သေဘာကိုသ႐ုပ္ေဆာင္သည္။
ေ႐ြးလံုး(၇)လုံး (ဗိႏၷဴ)
ရခိုင္တို႕သည္ ၾကတိၱကာနကၡတ္ႏွင့္ ယွဥ္သည့္လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ၾကတိၱကာနကၡတ္သည္ စပါးပင္၊ ေျမမ်ား၏လကၡဏာကိုေဆာင္သည္။ (တစ္ခ်ဳိက်မ္း၌ ၾကင္ခုနစ္ေကာင္ဟုဆိုသည္)။ ၾကတိၱကာ နကၡတ္ကိုမွီး၍ ထြန္ယက္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးရိတ္သိမ္းျခင္းတို႕ကို ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ၾကတိၱကာနကၡတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ စပါးစိုက္ပ်ဳိးေရးကို အဓိကျပဳ၍ သက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းေဆာင္ရြက္ရေသာ ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္ေလသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အသက္ေသြးခဲျဖစ္ေသာ စီးပြားေရးႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလကၡဏာသေဘာကိုေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျခဴးပန္း
ျခဴးပန္းသည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ပန္းတစ္မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္သည္။ ျခဴးပန္း မွာ အပင္မွ ပြင့္ေသာ ပန္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ။ ျခဴးေကာင္ဟုေခၚေသာ သတၱ၀ါတစ္မ်ဳိး၏ ခႏၶာကိုယ္လက္မွ ေပါက္ေရာက္ေနေသာ အေမႊးအမွင္တို႕၏ ပုံသ႑ာန္တြင္ အေခြေခြအလိပ္လိပ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္၍ ပန္းခ်ီပန္းပုဆရာတို႕သည္ ဘုရား၊ ေစတီ၊ အေဆာက္အဦး၊ ပလႅင္၊ မုတ္တံကဲမ်ား၊ ထီးေဆာင္န္းေဆာင္စေသာ အေဆာက္အဦးတို႕တြင္ အေျပာက္အၿပိန္းမ်ား၊ ပန္းခက္၊ ပန္းေခြ၊ ပန္းလိပ္၊ ပန္းႏြယ္မ်ား ထုလုပ္ရာတြင္ သ႐ုပ္ေဖာ္၍ ထုလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ပန္းခက္တို႕၏ အလယ္တြင္ ျခဴးေကာင္မ်ားထုလုပ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ျခဴးပန္းဟုေခၚသည္။ ျခဴးေကာင္တုိ႕သည္ လူအေပါင္းတို႕၏ ပစၥည္းဥစၥာကိုလည္းေကာင္း၊ အသီးအႏွံတို႕ကိုလည္းေကာင္း လံုး၀ဖ်က္စီးျခင္းမဟ႐ွိ၊ သူတို႕သြားရာတြင္ အေမြးအမွင္မ်ား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုထိခိုက္၍ ဆြဲလြဲျမည္သံကဲ့သို႕ တျခြင္ျခြင္ ျမည္သည္။ ယင္းေၾကာင့္ ဆြဲလည္းငယ္မ်ားကို ျခဴးငယ္ဟူ၍ေခၚသည္။ မဂၤလာ႐ွိေသာ၊ ေတးသံသာ ေသာအသံတို႕ကို သ႐ုပ္ေဆာင္ထားသည္။ ၄င္းတို႕သည္ ကာမဆႏၵတရား၌ တစ္သက္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္သာမွီ၀ဲျခင္း႐ွိသည္။ သူတစ္ပါးအမ်ဳိးအႏြယ္မ်ားကိုလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္းမ႐ွိ၊ အျဗဟၼစရိယာ သိကၡာပုဒ္ကိုေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ တိုင္းသူျပည္သားတို႕သည္လည္း မုဒိန္းတႏၱမက်ဴးလြန္ၾကေစရန္ သ႐ုပ္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤ သီရိ၀စၦတစ္ခုလံုး၏ သေဘာတရားမွာ သစၥာဓမၼ႐ွိျခင္း၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၌ စပါးသီးႏွံမ်ားပြားမ်ားေစျခင္း အလင္းႏွင့္အေမွာင္အက်ဳိးႏွင့္အျပစ္တရားတို႕ကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ေစျခင္း၊ မိမိတို႕႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုေစာင့္ထိန္းႏိုင္ျခင္း၊ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာတစည္းတစ္လံုးတည္း တည္ၿမဲႏိုင္ေစျခင္း၊ ထြန္းသစ္ေပၚမ်ားတိုးတက္ေစႏိုင္ေသာ သေကၤတ သေဘာမ်ားကို သ႐ုပ္ေဖာ္ေဆာင္ထားပါသည္။
By : မင္းထီး
No comments:
Post a Comment
Note: only a member of this blog may post a comment.