ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ လက္ရိွ ေဖာက္လုပ္ေနတဲ့ စစ္ေတြ၊ အမ္း၊ မင္းဘူး ရထားလမ္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕က ေရွးေဟာင္း ဘုရားေစတီ ပုထိုးေတြနဲ႔ သမိုင္း၀င္ က်ဳံး၊ ၿမိဳ႕႐ိုး၊ တံတိုင္း စတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးခံေနရပါတယ္။ ေဒသခံေတြနဲ႔ ရဟန္းေတာ္ေတြက ေမတၱာရပ္ခံ တားဆီးေနေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ရပ္တန္႔သြားတာ မရိွေသးပါဘူး။ ဒီလုိ ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးေနတာဟာ
UNESCO ေခၚ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႕ရဲ႕ မူနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေရွးေဟာင္း သုေတသန အက္ဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္တာ ျဖစ္သလို ရခိုင္အမ်ဳိးသား ယဥ္ေက်းမႈကို ဖ်က္ဆီး ေဖ်ာက္ဖ်က္တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သံုးသပ္တာေတြ ရိွေနပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ဗြီအိုေအ ထိုင္းအေျခစိုက္ သတင္းေထာက္ ကိုမိုးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ရထားပို႔ေဆာင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီးေတြကို ဆက္သြယ္ဖုိ႔အတြက္ အမ်ဳိးသား မီးရထားလမ္း ကြန္ယက္ စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ တည္ေဆာက္ေနရာမွာ စစ္ေတြ၊ အမ္း၊ မင္းဘူး ရထားလမ္း စီမံကိန္းဟာလည္း တခုအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းက ဒီ စစ္ေတြ၊ အမ္း ရထားလမ္းပိုင္းက ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို ျဖတ္သန္း ေဖာက္လုပ္ေနတာပါ။
ဒီလုိ ရထားလမ္း ေဖာက္လုပ္တာေၾကာင့္ သမုိင္း၀င္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕က ေရွးေဟာင္း ဘုရားပုထိုးေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသား ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ အေတာ္မ်ားမ်ား ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးခံေနရတယ္လို႔ ေျမာက္ဦးေဒသခံ တေယာက္က ေျပာပါတယ္။
“စ၀င္ကတည္းက အဲဒီမွာ ဘာေတြကို ျဖတ္သြားလဲဆုိေတာ့ သဘင္သည္ ၿမိဳ႕႐ိုးရယ္၊ သံဇင္တံ ေတာင္တန္းေပၚမွာ ရိွတဲ့ ဘုရားပုထိုး ေစတီေတြ အကုန္လံုး ဘက္ဖို႔ဒ္ ကားႀကီးေတြနဲ႔ ေျမတူးစက္ႀကီးေတြနဲ႔ ထိုးခ်လုိက္ေတာ့ အကုန္လံုး ေတာင္ေပၚမွာ တိုးလို႔ တဲြေလာင္းနဲ႔ ၿပိဳပ်က္သြားပါတယ္။ အဲဒီက ျဖတ္ၿပီးေတာ့ ငေက်းအိုင္က်ဳံးႀကီးကို ျဖတ္သြားပါတယ္။ အဲဒီက လာၿပီးေတာ့ မဂၤလာ့မာန္ေအာင္ တံတိုင္းကို ထိပါတယ္။ အဲဒီတံတုိင္းလည္း ပ်က္သြားပါတယ္။
“အဲဒီက ျဖတ္လာၿပီးေတာ့ ေရႊစႀကၤန္ဆုိတဲ့ စႀကၤန္လမ္းႀကီးေပါ့၊ အဲဒီလမ္းႀကီးကိုေတာ့ ဘက္ဖို႔ဒ္ကားႀကီးနဲ႔ ထုိးခ်လုိက္ေတာ့ ေရွးေခတ္က၊ ေျမာက္ဦးေခတ္တုန္းက အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ မင္းသမီး ေရတံခါးက ထြက္လာတဲ့ ေရလႊတ္ႁပြန္ေတြ အကုန္လံုး ဖံုးအုပ္သြားပါတယ္။”
ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ အထဲမွာ ရွင္ဂိုက္တံတိုင္းေခၚ ေက်ာက္ၿမိဳ႕႐ိုး၊ အျမင့္ေတာင္ခံတပ္၊ ျပည္စုိးႀကီးဘုရားနဲ႔ ေရွးေဟာင္း ပိဋကတ္တုိက္၊ ေနာက္ ရဲလွက်ဳံးနဲ႔ ရဲလွတံခါးေတြလည္း ပါ၀င္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီလုိ ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးတာကေတာ့ ဒီလ ၇ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပတဲ့ေန႔က စတင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ေျမာက္ဦး သုေတသန ဌာနခဲြ တာ၀န္ခံက ကန္႔ကြက္တားျမစ္ေပမဲ့ ေျမာက္ဦးခ႐ိုင္ ခယက ဥကၠ႒နဲ႔ ေျမာက္ဦး သုေတသနဌာန လက္ေထာက္ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးတို႔က လက္မခံဘဲ အခုထိ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
မီးရထားဌာနကေတာ့ ပ်က္စီးသြားတာေတြကို ေရွးမူမပ်က္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေပးပါမယ္လို႔ ကတိေပးေပမဲ့ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ခံေတြကေတာ့ ဒါကို လက္မခံႏုိင္ဘူးလို႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ရထားအဖဲြ႕ကေတာ့ အဲဒီ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အဦးေတြကို ျပဳျပင္ေပးမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘက္ဖို႔ဒ္ကားႀကီးေတြနဲ႔ ေျမတူးစက္ႀကီးေတြနဲ႔ ေတာင္ေပၚမွာရိွတဲ့ ဘုရားပုထုိးေတြကို ထုိးခ်လိုက္တဲ့ အခါမွာ ေတာင္ရဲ႕ ကမ္းပါးယံပမာ ေကြးေနတဲ့ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အဦးေတြကို ေရွးမူမပ်က္ ျပဳျပင္ေပးမယ္ ဆုိတာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ နားမလည္ႏုိင္စရာပါပဲ။
“က်ေနာ္တုိ႔ ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ပစၥည္းေတြကို ေျမတူးစက္ႀကီးေတြနဲ႔ ၿဖိဳဖ်က္ၿပီးေတာ့မွ အဲဒီေနရာမွာ အစားထုိးၿပီး တည္ေဆာက္ေပးမယ္ ဆိုတာကေတာ့ အင္မတန္မွ ရယ္စရာေကာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ထင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”
တကယ္လုိ႔ ရထားလမ္း ဆက္လက္ ေဖာက္လုပ္သြားမယ္ဆုိရင္ သမုိင္း၀င္ ကိုးေသာင္းဘုရားႀကီးကိုပါ ထိခုိက္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ သူက သံုးသပ္ပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ ခန္းဒတကၠသိုလ္ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာေရးဌာနက သမိုင္းပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းကေတာ့ ဒါဟာ UNESCO ေခၚ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႕ရဲ႕ မူနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေရွးေဟာင္းသုေတသန အက္ဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ကုလသမဂၢ UNESCO က ခ်ထားတဲ့မူလည္း ရိွပါတယ္။ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လူ႔သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေထာက္အထား၊ အေမြအႏွစ္မ်ားကို တတ္ႏုိင္သမွ် ကာကြယ္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရမယ္ ဆိုတဲ့မူ ရိွပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရွးေဟာင္း သုေတသန အက္ဥပေဒဆိုတာ သီးသန္႔ ျပ႒ာန္းထားတာ ရိွတယ္ခင္ဗ်။ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြ ရိွတယ္လုိ႔ ယူဆလုိ႔ရွိရင္ မတူးရဘူး၊ မဆြရဘူး။ ေဘးေတာင္ မတူးရဘူးခင္ဗ်။ အဲေလာက္ထိ ဥပေဒက ႀကီးတာ။ အဲဒါကို သူတုိ႔က ၿဖိဳဖ်က္တယ္ဆုိေတာ့ စဥ္းစားၾကည့္၊ ဥပေဒကို ဘယ္ေလာက္ခ်ဳိးဖ်က္လဲ ဆုိတာကို။”
ဒီလုိ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေတြကို ၿဖိဳဖ်က္ေနတဲ့ အေပၚမွာေတာ့ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းက အခုလို သံုးသပ္ပါတယ္။
“ဒီလုိ ရထားလမ္းေဖာက္ဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ့ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း အေမြအႏွစ္၊ အႂကြင္းအက်န္ေတြကို တခါတည္း ဖ်က္ဆီး ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လုိက္မယ္ ဆုိလို႔ရိွရင္ သမိုင္းကို ေျခရာေကာက္လုိ႔ မရေလာက္ေအာင္ ပ်က္စီးသြားႏုိင္တဲ့ အေျခအေန ရိွတယ္ခင္ဗ်။ အဲဒါေၾကာင့္ ရခုိင္အမ်ဳိးသားေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ သူတို႔ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ကို ဖ်က္ဆီး ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္တယ္လုိ႔ပဲ ယူႀကံဳးမရ ျဖစ္ၾကရမွာပဲ ခင္ဗ်။”
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြ အတြင္းကလည္း ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕က ရခုိင္ဘုရင္ နန္းစိုက္ရာ ေနရာျဖစ္တဲ့ နန္းေတာ္ရာကုန္းကို အာဏာပိုင္ေတြက ၾကက္ဆူပင္ စိုက္ခင္းေတြအျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့တာေၾကာင့္ ရခုိင္အမ်ဳိးသားေတြက ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။
အခုအခါမွာလည္း ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕က ျပည္သူေတြနဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြဟာ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ မပ်က္စီးေစဖို႔ အထက္ အာဏာပိုင္ေတြကို ေမတၱာရပ္ခံ တင္ျပထားပါတယ္။